Methodieken, programma’s en interventies

Spanjaard Development & Training is expert in het ontwikkelen van interventies, programma’s en methodieken. Wat is de doelgroep, wat is het doel, wat werkt, hoe voer je dat uit, hoe bewaak je de kwaliteit en hoe hou je zicht op de resultaten?

Ontwikkeling is een nauw samenspel tussen kennis en theorie en uitvoering in de praktijk. Op basis van ‘wat werkt’-principes wordt gekozen voor relevante theorieën en modellen; deze leveren richtlijnen voor de het professionele handelen in het algemeen en technieken en hulpmiddelen in het bijzonder. Ervaringen en creatieve uitvindingen in de praktijk leiden tot bijstelling, verfijning en verdieping van de theoretische kaders en de methodische richtlijnen.

De termen ‘methodiek’, ‘programma’ en ‘interventie’ worden nog wel eens door elkaar heen gebruikt. Hier hanteren we de volgende indeling en definities:

Een methodiek is een geheel van methoden, procedures, richtlijnen, hulpmiddelen en technieken dat kan worden gebruikt voor hulp aan of behandeling van kinderen, jongeren en/of ouders. Voorbeelden van methodieken zijn oplossingsgericht werken, systeemgericht werken en competentiegericht werken.
Een programma of interventie is een meer afgebakende vorm van hulp of behandeling voor een afgebakende doelgroep: beschreven is welke methodische elementen in welke volgorde (fasering) ingezet kunnen worden. Een programma kan gebruik maken van elementen uit meerdere methodieken. Voorbeelden van programma’s zijn Families First, Triple P, Parent Management Training Oregon (PMTO) en Multisysteemtherapie (MST).
Hulpmiddelen, technieken en richtlijnen zijn concrete methodische acties, technieken en hulpmiddelen die een hulpverlener of behandelaar – vaak binnen een groter geheel – inzet om een bepaald doel te halen of een bepaalde verandering te bewerkstelligen. Voorbeelden zijn het oefenen van vaardigheden, het sociale netwerk in kaart brengen, een methode voor emotieregulatie en een manier om conflicten op te lossen.

Een goede beschrijving van een programma of interventie omvat

  • inclusie- en exclusiecriteria met betrekking tot de doelgroep
  • instrumenten/procedures voor selectie van de doelgroep
  • een fasering van de hulp, minimaal een
    1. startfase
    2. veranderings- of interventiefase
    3. generalisatie- en afsluitingsfase
  • duidelijke omschrijving van de werkwijze:
    • richtlijnen voor basishouding en bejegening
    • technieken en hulpmiddelen voor informatieverzameling
    • kader voor analyse en doelen stellen en prioriteren
    • technieken en hulpmiddelen voor de veranderingsfase
    • richtlijnen voor de keuze van technieken en hulpmiddelen
  • formulieren en andere (digitale) middelen voor monitoring van hoe de hulp wordt uitgevoerd, hoe de hulp wordt ervaren door de cliënt(en) en in hoeverre vooruitgang geboekt wordt met betrekking tot de gestelde doelen

Naast een heldere theoretische onderbouwing en concrete handleiding, zijn voor een programma ook richtlijnen en handleidingen nodig voor opleiding en kwaliteitsbewaking (supervisie/werkbegeleiding, monitoring, resultaatmeting en onderzoek).